×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Ochrona radiologiczna pacjenta

Pytanie nadesłane do redakcji

W tomografii komputerowej wykryto, że moje prawe płuco jest dotknięte azbestem i niżej widoczna jest malutka plamka. Pracowałem przeszło 50 lat przy azbeście i to skutki. Podejrzewają raka płuc. Lekarz wysłał mnie ponownie na to samo badanie po 2 miesiącach. Czy tak częste robienie TK jest szkodliwe i jak długo mogę z tym żyć?

Odpowiedziała

lek. med. Iwona Witkiewicz
specjalista chorób płuc
Ordynator Oddziału Chorób Płuc i Gruźlicy Specjalistycznego Szpitala im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie
Konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób płuc i gruźlicy województwa zachodniopomorskiego

Sprawy ochrony radiologicznej pacjenta reguluje ustawa Prawo atomowe z dnia 29 listopada 2000 roku, w której, w rozdziale 3a: „Stosowanie promieniowania jonizującego w celach medycznych” w Art. 33a. pkt. 2 mówi: „Ekspozycje, (...), wymagają uzasadnienia. Uzasadnienie jest oparte na przewadze oczekiwanych korzyści zdrowotnych dla pacjenta lub społeczeństwa nad uszczerbkiem zdrowotnym, który ekspozycja może spowodować” a pkt. 4 mówi dalej „Skierowanie pacjenta na określone badanie z zastosowaniem promieniowania jonizującego wynika z uzasadnionego przekonania lekarza lub innej osoby upoważnionej do kierowania na takie badanie, że jego wynik dostarczy informacji, które przyczynią się do postawienia prawidłowego rozpoznania lub wykluczenia choroby, oceny jej przebiegu i postępów leczenia oraz, że korzyści z tego tytułu przewyższą możliwe ujemne następstwa dla zdrowia, które mogą być związane z narażeniem na promieniowanie jonizujące.”

W Pana przypadku ocena dynamiki zmiany (małej plamki jak Pan pisze) jest postępowaniem standardowym przyjętym na świecie, które mówi, że zmiany radiologiczne mniejsze niż 10 mm, które mogą (nie muszą) być rakiem płuca podlegają jedynie wnikliwej kontroli i obserwacji dynamiki ich wzrostu. Ponieważ wiemy, że nowotwory rosną niezwykle dynamicznie, więc fakt zwiększenia rozmiaru zmiany w kolejnych badaniach pośrednio dowodzi ich nowotworowego charakteru. Ponieważ zmiany o tych rozmiarach nie są widoczne w badaniu RTG, a jedynie w TK (tomografii komputerowej), dlatego lekarz skierował Pana na takie badanie.

Interwał czasowy, w jakim wykonuje się badanie kontrolne jest różny w różnych przypadkach. Biorąc pod uwagę Pana narażenie na azbest, które po paleniu tytoniu jest jednym z najważniejszych czynników raka płuca, lekarz podjął decyzje o krótszym czasie do kolejnego badania. Zgodnie z ustawą zadecydował, że korzyści z tego tytułu przewyższą możliwe ujemne następstwa dla zdrowia, czyli, że wykrycie nowotworu i wczesne, a więc radykalne leczenie go, przewyższy ewentualne konsekwencje napromieniowania Pana.

Oczywiście zgodnie z Prawami Pacjenta przysługuje Panu prawo do odmówienia zgody na badanie w tak krótkim odstępie czasu, ale wówczas przejmuje Pan na siebie odpowiedzialność za ewentualne opóźnienia w leczeniu raka płuca (gdyby owa plamka rakiem się okazała).

Niestety medycyna co dzień stawia nas przed wyborem mniejszego zła, bo każde badanie i każde leczenie niesie za sobą możliwe działania uboczne i nawet zwykła tabletka „od bólu głowy” potrafi sporadycznie przynieść przykre konsekwencje do zagrożenia życia włącznie.

Nie do końca rozumiem natomiast pytanie jak długo mogę z tym żyć?
Jeżeli dotyczyło wykonywania TK, to mam mnóstwo pacjentów, którzy w stanie zagrożenia życia byli zmuszeni wykonać po kilka TK w roku i mają się dobrze. Jeżeli pyta Pan o ewentualnego raka (bo przecież to nie jest jeszcze u Pana potwierdzone!) płuc, to średnie przeżycie uzależnione jest od stopnia zawansowania raka, czyli od czasu w jakim zostanie on wykryty i tak: Przeżycie 5-letnie:
I stopień - 60%-70% chorych
II stopień - 40%-50% chorych
IIIA stopień - poniżej 15% chorych
IIIB i IV stopień - 1% chorych

Dlatego tak bardzo walczymy, aby rozpoznać raka, gdy jest mały i bez przerzutów, a więc w stadium I i stąd, jak podejrzewam, ten pośpiech u leczącego Pana lekarza. Mam nadzieję, że plamka nie okaże się rakiem, a azbestozą.

Piśmiennictwo:

Antczak A. (red.): Pulmonologia. Medical Tribune POLSKA
Chazan R.: Pneumonologia praktyczna. α-medica Press, 2005
Rowińska-Zakrzewska E., Kuś J.: Choroby układu Oddechowego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1997
Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe
05.01.2015
Zobacz także
  • Jak często należy wykonywać RTG klatki piersiowej?
  • Tomografia płuc
  • RTG klatki piersiowej
Wybrane treści dla Ciebie
  • Radiogram klatki piersiowej
  • RTG klatki piersiowej
  • Urazy płuc
  • Badania radiologiczne
  • Dynamiczne rozdęcie płuc
Inne pytania
  • Tlenoterapia – wskazania
  • Tomografia komputerowa klatki piersiowej
  • Test sześciominutowego marszu
  • Koncentratory tlenu – na jakie parametry zwrócić uwagę?
  • Kaszel palacza
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta