Duszność jest jednym w głównych objawów POChP. Jej nasilenie zwiększa się w miarę postępu choroby.
Duszność ma kilka przyczyn:
- nieodwracalne zwężenie oskrzeli - powietrze podczas oddychania musi „przeciskać się” przez zwężone oskrzela, które stawiają większy opór
- rozdęcie płuc – chorzy na POChP oddychają przy zwiększonej objętości płuc (po zakończeniu wydechu w płucach pozostaje więcej powietrza niż u osoby zdrowej, podczas gdy objętość oddechowa jest podobna)
- rozedma płuc – nieodwracalne zniszczenie powierzchni wymiany gazowej, upośledzające dostawanie się tlenu z powietrza do krwi
- zaburzenia stosunku przepływu krwi do wentylacji pęcherzyków. Płuca nie są narządem doskonałym. Nawet u osoby zdrowej stosunek perfuzji (przepływu krwi) do wentylacji płuc nie jest jednorodny w całych płucach. W górnych częściach płuc wentylacja jest większa niż perfuzja, a dolnych – przeciwnie – perfuzja jest większa niż wentylacja (to oznacza, że część krwi przepływa przez płuca i nie zostaje wzbogacona w tlen). POChP nasila zaburzenia stosunku wentylacji i perfuzji w poszczególnych obszarach płuc, co przyczynia się do niewydolności oddechowej i uczucia duszności.
- zwiększenie pracy oddychania. Jest konsekwencją powyższych mechanizmów, zwłaszcza zwężenia oskrzeli i rozdęcia płuc
Dodatkowe czynniki, które mogą nasilać duszność u poszczególnych chorych:
- otyłość (nadmierna masa ciała, szczególnie tłuszcz odłożony na klatce piersiowej i brzuchu utrudnia oddychanie)
- brak kondycji fizycznej (przyczynia się do duszności wysiłkowej)
- przyczyny psychogenne (u niektórych pacjentów choroba może nasilać lub powodować problemy emocjonalne, których objawem niekiedy bywa duszność niewspółmierna do zaawansowania choroby)
- choroby współistniejące - u wielu chorych (szczególnie na cięższe postaci POChP) współistnieją liczne choroby, przyczyniające się do ciężkości stanu pacjenta i nasilające objawy. Nasilona duszność może być między innymi wynikiem lewokomorowej niewydolności serca.