×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) - objawy i profilaktyka



Aktualizacja: dr n. med. Małgorzata Bulanda
Centrum Alergologii Klinicznej i Środowiskowej Szpital Uniwersytecki w Krakowie
Zakład Alergologii Klinicznej i Środowiskowej Collegium Medicum Uniwersytet Jagielloński

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP, ang. COPD) należy do głównych przyczyn przewlekłej chorobowości i umieralności na świecie. W Polsce są już prawie 2 mln chorych, a na świecie choruje ponad 250 mln ludzi. Zajmuje 4. miejsce wśród przyczyn zgonów, a jej znaczenie przypuszczalnie będzie rosnąć w miarę starzenia się populacji i ciągłego narażenia na czynniki ryzyka zachorowania. Szacunki WHO wskazują, że do 2030 r. POChP stanie się trzecią przyczyną zgonów w populacji ogólnej.

Co to jest przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)

Przewlekła obturacyjna choroba płuc jest częstą chorobą, której można zapobiegać i którą można skutecznie leczyć. Charakteryzuje się trwałym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe, które zwykle postępuje i wiąże się z nasiloną przewlekłą odpowiedzią zapalną dróg oddechowych i płuc na szkodliwe cząstki lub gazy (głównie dym tytoniowy). Do ogólnej ciężkości choroby u poszczególnych pacjentów przyczyniają się zaostrzenia i choroby współistniejące.

Podstawowym badaniem służącym do rozpoznawania i oceny progresji POChP jest spirometria. Pozwala ona ocenić stopień zwężenia (obturacji) dróg oddechowych (oskrzeli) i stwierdzić, czy jest to zwężenie odwracalne (ulegające poprawie pod wpływem leków rozkurczających oskrzela) czy też nieodwracalne, czyli takie, które nie ulega poprawie pod wpływem leków rozkurczających. Nieodwracalna obturacja oskrzeli jest najważniejszą cechą POChP.

Objawy POChP

Dym tytoniowy albo inne czynniki obecne we wdychanym powietrzu (np. produkty spalania drewna, pyły, opary i substancje drażniące) działają szkodliwie na błonę śluzową wyścielającą oskrzela (zobacz: Przyczyny POChP). Zwiększa się wydzielanie śluzu, przerastają gruczoły produkujące śluz. W błonie śluzowej zwiększa się liczba komórek zapalnych. Komórki te wydzielają substancje uszkadzające tkankę płucną w otoczeniu bardzo drobnych oskrzelików. Prowadzi to do nieodwracalnego zmniejszenia średnicy małych oskrzeli i oskrzelików oraz zniszczenia miąższu płuca (rozedmy) w ich otoczeniu. Zniszczenie miąższu płuc w otoczeniu drobnych oskrzeli sprawia, że łatwiej zapadają się one podczas wydechu.

Zwężenie oskrzeli powoduje ograniczenie przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Zmiany ciśnień w klatce piersiowej w czasie oddychania sprawiają, że w większym stopniu ograniczony jest wydech niż wdech. U niektórych chorych prowadzi to do nadmiernego „zalegania” powietrza w płucach, czyli do rozdęcia (hiperinflacji) płuc (zobacz: Dynamiczne rozdęcie płuc). Zjawiska te są przyczyną duszności. Chory uświadamia sobie konieczność „włożenia w oddychanie większego wysiłku”.

Oskrzela u osoby zdrowej i chorej na POChP
Ryc. Oskrzela u osoby zdrowej i chorej na POChP

Niewielka obturacja oskrzeli jest początkowo odczuwalna jedynie podczas szybszego i głębszego oddychania, towarzyszącego np. wysiłkowi. Dodatkowo wysiłek nasila rozdęcie płuc. W miarę postępu choroby zmiany stają się na tyle zaawansowane, że objawy występują również w spoczynku. W końcu choroba może doprowadzić do niewydolności oddechowej i śmierci.

Profilaktyka POChP

POChP w 80% przypadków rozwija się wskutek palenia tytoniu. Najskuteczniejszą metodą na zatrzymanie postępu POChP jest zaprzestanie palenia tytoniu. Dotychczas przeprowadzone badania naukowe nie dostarczyły mocnych dowodów naukowych na to, że stosowane obecnie leki zmieniają istotnie tempo pogarszania się czynności płuc, czyli postępu choroby. Niemniej jednak poprawiają one jakość życia chorych, łagodzą objawy POChP i zmniejszają częstość jej zaostrzeń.

Na uwagę zasługują nowe rekomendacje w zakresie szczepień ochronnych w stabilnej postaci POChP. Dane pochodzące z dużych badań pokazały, że szczepienia przeciwko grypie chorych na POChP redukują natężenie objawów i zmniejszają śmiertelność wśród pacjentów. W celu zmniejszenia częstości zapalenia płuc u pacjentów z POChP zaleca się szczepienia 23-walentną szczepionką przeciw pneumokokom (PPSV23) chorych przed 65. rokiem życia i z nasiloną pierwszosekundową objętością wydechową (FEV1) poniżej 40% wartości należnej oraz chorobami współistniejącymi. Szczepionka 13-walentna przeciwko pneumokokom (PCV13) istotnie zmniejsza bakteriemię i ciężkie infekcje pneumokokowe w populacji ogólnej chorych po 65. roku życia. U pacjentów z POChP zaleca się również szczepienia przeciwko krztuścowi oraz Covid-19.

17.12.2021
Zobacz także
  • Dlaczego jest mi duszno?
  • Objawy POChP
  • Przyczyny POChP
Wybrane treści dla Ciebie
  • Rozedma płuc
  • Depresja u pacjentów z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc
  • Spirometria u chorych na astmę
  • Astma u palaczy
  • Badanie snu
  • POChP a astma - podobieństwa i różnice
  • POChP u osób niepalących
  • PEF - szczytowy przepływ wydechowy
  • Tomografia płuc
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta