Papierosy elektroniczne (e-papierosy) to urządzenia zasilane bateriami, które wytwarzają aerozol zawierający nikotynę. Aerozol ten powstaje w wyniku podgrzewania w urządzeniu płynu zawierającego nikotynę, glikol propylenowy i glicerynę. Do roztworu dodaje się różne substancje smakowe i zapachowe. Używanie e-papierosów uznaje się za mniej szkodliwe niż palenie tytoniu, choć nie znaczy to, że e-papierosy są bezpiecznie.
Co to są papierosy elektroniczne (e-papierosy)?
E-papierosy (papierosy elektroniczne) są dostępne w wielu kształtach i rozmiarach. Większość z nich zawiera baterię, element grzewczy i miejsce do przechowywania płynu. E-papierosy wytwarzają aerozol poprzez podgrzanie płynu, który zazwyczaj zawiera glikol propylenowy, glicerynę oraz nikotynę – substancję uzależniającą zawartą w zwykłych papierosach, cygarach i innych wyrobach tytoniowych, aromaty i inne substancje chemiczne, które pomagają w wytworzeniu aerozolu. Użytkownicy wdychają ten aerozol do płuc. Osoby postronne również mogą wdychać ten aerozol, gdy użytkownik e-papierosa wydycha powietrze.
Niektóre e-papierosy wyglądają jak zwykłe papierosy, cygara lub fajki. Inne przypominają długopisy, pamięci USB i inne przedmioty codziennego użytku. Używanie e-papierosa nazywane jest czasami „vapingiem”.
Co zawierają e-papierosy?
Aerozol z e-papierosa, który użytkownicy wdychają i wydychają z urządzenia, może zawierać szkodliwe i potencjalnie szkodliwe substancje, takie jak:
- nikotyna,
- bardzo drobne cząsteczki, które mogą być wdychane głęboko do płuc,
- aromaty, takie jak diacetyl
- lotne związki organiczne
- substancje chemiczne powodujące raka
- metale ciężkie, takie jak nikiel, cyna i ołów.
Jakie skutki zdrowotne powoduje używanie e-papierosów?
E-papierosy są wciąż dość nowe i badania nad długoterminowymi skutkami zdrowotnymi związanymi z ich używaniem wciąż trwają.
Większość e-papierosów zawiera nikotynę, która ma znany wpływ na zdrowie:
- jest silnie uzależniająca,
- jest toksyczna dla rozwijających się płodów,
- może uszkadzać rozwój mózgu u nastolatków i młodych dorosłych,
- stanowi zagrożenie dla zdrowia kobiet w ciąży i ich rozwijających się dzieci.
Oprócz nikotyny aerozol e-papierosa może zawierać inne substancje szkodliwe dla organizmu. Należą do nich substancje chemiczne powodujące raka oraz drobne cząsteczki, które docierają głęboko do płuc. Aerozol z e-papierosów zawiera jednak na ogół mniej szkodliwych substancji chemicznych niż dym ze spalanych wyrobów tytoniowych.
Czy e-papierosy są bezpieczniejsze dla zdrowia niż zwykłe papierosy?
Tak, ale to nie znaczy, że e-papierosy są bezpieczne. Aerozol z e-papierosów zawiera zazwyczaj mniej toksycznych substancji chemicznych niż śmiertelnie niebezpieczna mieszanka 7000 substancji chemicznych zawartych w dymie ze zwykłych papierosów. Jednak nie oznacza to, że aerozol z e-papierosów jest nieszkodliwy. Może zawierać szkodliwe i potencjalnie szkodliwe substancje, w tym nikotynę, metale ciężkie, takie jak ołów, lotne związki organiczne i czynniki powodujące raka.
Czy e-papierosy mogą uzależniać?
Tak, ponieważ zawierają nikotynę, która jest substancją uzależniającą.
Jakie są zagrożenia związane z e-papierosami dla młodzieży, młodych dorosłych i kobiet w ciąży?
Większość e-papierosów zawiera nikotynę, która uzależnia i jest toksyczna dla rozwijającego się płodu. Narażenie na nikotynę może także zaszkodzić rozwojowi mózgu nastolatków i młodych dorosłych. Aerozol z e-papierosów może zawierać substancje chemiczne szkodliwe dla płuc. Ponadto używanie e-papierosów przez młodzież wiąże się z używaniem innych wyrobów tytoniowych, w tym papierosów.
Ostre uszkodzenie płuc związane z używaniem papierosów elektronicznych
Ostre uszkodzenie płuc związane z używaniem papierosów elektronicznych (e-cigarette or vaping product use associated lung injury – EVALI) to choroba płuc związana z używaniem papierosów elektronicznych, która może mieć ciężki przebieg i prowadzić do zgonu.
Stosowanie e-papierosów w ciągu <90 dni przed rozpoczęciem choroby jest jednym z kryteriów rozpoznania EVALI, ale większość chorych używała e-papierosów w okresie <7 dni przed wystąpieniem objawów. Stosowanie roztworów zawierających tetrahydrokannabinol (THC) za pomocą e-papierosów zgłasza około 80% chorych, ale wśród osób, u których wykonywano badanie w kierunku pochodnych THC, odsetek ten wynosił 94%. Około 50–70% chorych używało e-papierosów zawierających nikotynę i THC, a niewielu wyłącznie nikotynę. Większość chorych używała płynów do e-papierosów pochodzących z nielegalnej dystrybucji.
Najczęstsze objawy ostrego uszkodzenia płuc związanego z używaniem papierosów elektronicznych to duszność i kaszel, u około połowy chorych występuje ból w klatce piersiowej, czasem także krwioplucie. Częste są objawy ze strony przewodu pokarmowego: nudności i wymioty, biegunka i ból brzucha. U większości chorych występują: gorączka, dreszcze lub osłabienie.
W diagnostyce choroby wykonuje się przede wszystkim badanie RTG płuc i bronchoskopię.
Większość chorych wymaga hospitalizacji. W dużej serii przypadków u 1/2 chorych leczonych w szpitalu zastosowano nieinwazyjne wspomaganie wentylacji, a kolejna 1/3 wymagała intubacji i mechanicznej wentylacji. Śmiertelność wśród zgłoszonych przypadków w USA wynosiła około 2,5%.
Leczenie przyczynowe nie jest znane. Zwykle stosuje się antybiotyki, a w cięższych przypadkach glikokortykosteroidy. Chorzy z niewydolnością oddechową wymagają leczenia objawowego (tlenoterapii, wysokoprzepływowej tlenoterapii donosowej, wspomagania wentylacji, a nieliczni technik pozaustrojowego wspomagania oddychania).
Metodą zapobiegania chorobie jest nieużywanie do e-papierosów jakichkolwiek płynów pochodzących z nielegalnych źródeł, szczególnie zawierających THC.
Piśmiennictwo
https://www.cdc.gov/tobacco/basic_information/e-cigarettes/index.htmhttps://www.mp.pl/podrecznik/duzainterna_testowa/chapter/B01.II.E.30.