Pytanie nadesłane do redakcji
Co może być przyczyną zarówno codziennego porannego kaszlu, jak i ostrego kaszlu przy zmianie temperatur, jest on tak ostry, że czasami brakuje mi tchu. Nigdy nie paliłam, a kaszlę odkąd pamiętam. Wychowywałam się w domu pełnym dymu, palił tata i babcia.
Odpowiedź
Kaszel to najczęstszy objaw chorób układu oddechowego. Kaszel to przede wszystkim odruch obronny, mający za zadanie oczyszczanie dróg oddechowych z wydzieliny i ciał obcych. Wytworzone wysokie ciśnienie w klatce piersiowej i w płucach w momencie otwarcia głośni, czyli części krtani gwałtownie wyrzuca powietrze, które porywa napotkane na swojej drodze cząstki.
Kaszel powstaje na drodze odruchowej lub jest wywołany dobrowolnie; receptory kaszlowe znajdują się głównie w obrębie nabłonka oskrzeli. Receptory kaszlu w niewielkiej ilości znajdują się również poza układem oddechowym, np. w uchu, w otrzewnej.
Praktycznym podziałem kaszlu jest podział ze względu na czas jego trwania.
- Kaszel ostry trwa ok. 3 tyg., najczęściej jest spowodowany zakażeniem dróg oddechowych głównie wirusowym lub alergią; ale czasami jest objawem zapalenia płuc, obrzęku płuc lub zatoru tętnicy płucnej; bywa również reakcją na ciało obce, drażniące gazy i pyły.
- Kaszel podostry trwa zazwyczaj 3-8 tyg. spowodowany jest przebytym zakażeniem
- Kaszel przewlekły trwa powyżej 8 tyg.; często ma kilka przyczyn, najczęstszymi są:
- spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła
- astma
- refluks żołądkowo-przełykowy
- przebyte zakażenie górnych dróg oddechowych
- przewlekłe zapalenie oskrzeli lub przewlekla obturacyjna choroba płuc
- rozstrzenie oskrzeli
- leczenie nadciśnienia tętniczego inhibitorami enzymu konwertującego
- zapalenia płuc, w tym gruźlica płuc
- nowotwory płuc i inne rzadsze: choroby śródmiąższowe, ropień, ropniak
- choroby układu krążenia, tj: niewydolność serca, zwężenie zastawki mitralnej, tętniak aorty
- rozpoznajemy też kaszel idiopatyczny lub psychogenny, to rozpoznanie wymaga szczegółowej diagnostyki różnicowej.
W kontroli kaszlu przewlekłego bardzo istotna jest zmiana jego charakteru.
Ze względu na charakter kaszel dzielimy na suchy i produktywny, czyli z odkrztuszaniem plwociny. Ocena charakteru kaszlu ma istotne znaczenie w prowadzeniu diagnostyki różnicowej, czyli rozpoznawaniu jednostek chorobowych, których objawem jest kaszel.
