×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Czy palenie fajki wodnej na bazie melasy beztytoniowej jest niebezpieczne dla zdrowia?

Pytanie nadesłane do redakcji

Czy palenie fajki wodnej na bazie melasy beztytoniowej jest niebezpieczne dla zdrowia? Czy można się uzależnić?

Odpowiedziała

lek. med. Iwona Witkiewicz
specjalista chorób płuc
Ordynator Oddziału Chorób Płuc i Gruźlicy Specjalistycznego Szpitala im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie
Konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób płuc i gruźlicy województwa zachodniopomorskiego

Nie znalazłam dostatecznie dobrych opracowań dotyczących szkodliwości melasy owocowej palonej w fajce wodnej w literaturze fachowej. W 63 pracach dotyczących poważnych konsekwencji palenia sziszy analizowano jedynie palenie tytoniu w fajce wodnej. Brak jest dobrych danych o wpływie palenia melasy owocowej na ustrój człowieka. Również w swojej długiej praktyce nie obserwowałam chorych palących melasę beztytoniową, stąd brak mi także doświadczenia praktycznego, aby móc Pani odpowiedzieć w pełni kompetentnie. Jednak jeżeli Pani zapytała, muszę po przeanalizowaniu procesu spalania zwrócić Pani uwagę na kilka potencjalnie niebezpiecznych aspektów tego przyzwyczajenia.

  1. W trakcie palenia fajki wodnej wdycha się do płuc dym powstały ze spalania melasy owocowej i węgielków umieszczanych na szczycie sziszy i schłodzony jedynie wodą, Spalanie węgla powoduje powstawanie dużych ilości tlenku węgla (CO) i węglowodorów poliaromatycznych (PAH). Oprócz inhalacji produktów ubocznych sziszy palacze, nawet ci palący jedynie melasy beztytoniowe, wdychają również dość duże ilości tych toksyn. W konsekwencji coraz liczniejsze są doniesienia o ostrych, podostrych i przewlekłych zatruciach tlenkiem węgla u osób palących fajkę wodną, co więcej, liczne prace wykazują, że u palaczy fajki wodnej podczas jednej sesji inhaluje się więcej tlenku węgla niż podczas spalania papierosa. Brak substancji smolistych w składzie melasy może być też pojęciem wprowadzającym w błąd, substancje smoliste bowiem powstają dopiero w procesie spalania, więc nie muszą zawierać się w składzie melasy, ale mogą pod wpływem spalania powstać.
  2. Melasy nie są ani standaryzowane ani nie przechodzą przez badania dopuszczających do obrotu, tak jak to się robi z lekami, więc nie ma żadnej gwarancji, że za każdym razem wdycha Pani do płuc te same lub nawet podobne substancje i czy składniki tej melasy nie są czymś zanieczyszczone.
  3. Są prace potwierdzające związek pomiędzy paleniem fajki wodnej a zaburzeniami metabolicznymi dowodzące, że wśród osób palących fajkę wodną znamiennie częściej występuje zwiększone stężenie trilicerydów i glukozy we krwi, a ponadto pokazały się prace mówiące o związku pomiędzy rakiem przełyku a paleniem fajki wodnej. Może mieć to związek z brakiem standaryzacji produkowanych melas.
  4. Warto też pomyśleć o rzadko analizowanym aspekcie wspólnego palenia sziszy, jakim jest możliwość zakażenia się chorobami zakaźnymi przenoszonymi drogą kropelkową. Jak pokazują badania w krajach arabskich, nawet używanie ustników jednorazowych nie redukuje tego ryzyka, bo bakterie osadzają się w przewodach urządzenia.

Nie sadzę, żeby można się było od takiej fajki uzależnić. Można popaść w nawyk, czyli przyzwyczajenie do czynności, a trudno wpaść w prawdziwe uzależnienie, bo najprawdopodobniej (jak pisałam melasy nie są standaryzowane) nie ma w melasach substancji psychoaktywnych, jak np. nikotyna, które uzależniają, chociaż czytałam jedno doniesienie kanadyjskie, gdzie wykazano, że duży odsetek melas reklamowanych jako beztytoniowe zawierały jednak mniejsze lub większe ilości nikotyny, która uzależnia.

To wszystko co na ten temat udało mi się znaleźć proponuję przeanalizować i wziąć pod rozwagę potencjalne szkodliwości.

Piśmiennictwo:

Stephen C., Farhan M., Ward P., Keshishian C. wsp.: Multiple Patients with Carbon Monoxide Toxicity from Water-Pipe. Prehospital and Disaster Medicine Smoking. 2012; 27,06.
Knishkowy B., Amitai Y.: Water-pipe (narghile) smoking: an emerging health risk behavior. "Pediatrics". 116 (1): e113-9, Jul 2005. doi:10.1542/peds.2004-2173
Maziak W., Ward KD., Afifi Soweid RA., Eissenberg T.: Tobacco smoking using a waterpipe: a re-emerging strain in a global epidemic. "Tob Control". Dec;13. 4: 327-333.
Shafique K., Mirza S.S., Mughal M.K. i wsp.: Water-pipe smoking and metabolic syndrome: a population-based study. PLoS. 2012;7(7):e39734. doi: 10.1371/journal.pone.0039734. Epub 2012 Jul 27.

19.02.2014
Inne pytania
  • „Śpiączka farmakologiczna” u chorych na POCHP
  • Kaszel palacza
  • Nadprodukcja wydzieliny
  • Przeszczep płuc
  • Tomografia komputerowa klatki piersiowej
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta